Βότανα και μυστικά!

Είναι χρήσιμο να θυμάστε πως πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε βότανο που έχετε μαζέψει οι ίδιοι, είναι απαραίτητο να είσαστε απολύτως σίγουροι ότι είναι το σωστό φυτό… Η λαθεμένη αναγνώριση βοτάνων έχει αποβεί αιτία πολυάριθμων δηλητηριάσεων κατά το παρελθόν.

Το φυτό θα πρέπει να είναι κατάλληλο για τηνπάθηση που έχετε και να μην περιέχει συστατικά βλαβερά για το δικό σας οργανισμό.

Αν και υπάρχουν πολλοί τρόποι παρασκευήςβοτάνων όπως θα αναλύσουμε και στη συνέχεια (Έμβρεγμα, Έγχυμα, Αφέψημα, Βάμμα, Λοσιόν κτλ.) θα πρέπει να γνωρίζετε ποιός είναι ο κατάλληλος τρόπος για το κάθε βότανο.

Η χρήση του φυτού πρέπει να γίνεται αρκετό χρόνο μέχρι να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα, ενώ ανάλογα με το τμήμα του φυτού που έχετε ανάγκη, θα πρέπει να τα συλλέγετε την κατάλληλη στιγμή. Οι ρίζες, πρέπει να μαζεύονται την Άνοιξη, όταν αρχίζουν να φαίνονται τα φύλλα. Το μάζεμα να μην γίνεται ποτέ αμέσως μετά από βροχή και να καθαρίζονται, να πλένονται και να στεγνώνονται όλα τα μέρη του φυτού πολύ καλά. Οι βολβοί μαζεύονται το φθινόπωρο και τα μπουμπούκια την Άνοιξη.  Τα φύλλα και τα άνθη, όταν αρχίζει το άνοιγμα των ανθέων, ενώ οι σπόροι πρέπει να συλλέγονται όταν οι καρποί είναι ώριμοι. Καλό θα είναι να μη χρησιμοποιήσετε εργαλεία από πλαστικό ή αλουμίνιο γιατί είναι υλικά που μπορούν να δημιουργήσουν περίεργες χημικές ενώσεις. Χρησιμοποιείτε πάντα ανοξείδωτα, γυάλινα ή εμαγιέ σκεύη και εργαλεία.

Ορισμένα φυτά με την αποξήρανση χάνουν τις θεραπευτικές ιδιότητές τους γι’αυτό θα πρέπει να τα ξηραίνετε αμέσως μετά τη συγκομιδή. Η αποξήρανση πρέπει να γίνεται κατά το δυνατό γρηγορότερα και όχι σε υψηλές θερμοκρασίες.

Τα φυτά πρέπει να αερίζονται καλά, χωρίς σκόνες και υγρασία. Να ξεραίνονται σε μικρή θερμοκρασία, ενώ οι ανθισμένες κορυφές να σκεπάζονται με χαρτιά για να προστατευτούν από το πολύ φως. Η ξήρανση των ανθέων είναι πολύ δύσκολη γιατί πρέπει να διατηρήσουν το άρωμα και το χρώμα τους. Αφού βεβαιωθείτε πως δεν έχει μένει καθόλου υγρασία στα βότανά σας, για να μη μουχλιάσουν κατά την αποθήκευσή τους, θα πρέπει να τα φυλάξετε σε γυάλινα σκουρόχρωμα δοχεία που να κλείνουν καλά. Να θυμάστε πάντα πως τα αποξηραμένα φυτά διατηρούν τις ιδιότητές τους για ένα χρόνο περίπου.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα βότανο, ανάλογα με τις ιδιότητές του και τη χρήση που θέλετε να του αποδόσετε. Όλα τα βότανα μπορούν να αξιοποιηθούν με όλους τους παρακάτω τρόπους, ανάλογα με τη χρήση για την οποία τα προορίζετε αλλά και την πάθηση που θέλετε να καταπολεμήσετε. Πάμε να δούμε ποιοί είναι αυτοί οι τρόποι.

Ο πιο διαδεδομένος τρόπος χρήσης είναι το αφέψημα. Όλοι μας έχουμε πιεί ένα ζεστό χαμομήλι όταν έχουμε πονόλαιμο… Χωρίς να χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, το αφέψημα παρασκευάζεται όταν αφήσουμε το βότανο να “ψηθεί” μέσα στο νερό, όταν βράσουμε δηλαδή τμήματα του θεραπευτικού μας φυτού, όπως είναι τα άνθη, οι ρίζες, οι φλούδες, τα κοτσάνια ή και οι σπόροι. Ένας παρόμοιος τρόπος είναι το έγχυμα, κατά την παρασκευή του οποίου, πρέπει πρώτα να βράσει το νερό, να το κατεβάσουμε απο τη φωτιά και να προσθέσουμε τα βότανά μας. Το αφήνουμε κάμποση ώρα (10 με 20 λεπτά) και μετά το σουρώνουμε και το χρησιμοποιούμε. Τόσο το αφέψημα όσο και το έγχυμα δεν διατηρούνται και πρέπει να καταναλώνονται όσο είναι ζεστά.

Καλό είναι να μην αφήνετε τα βότανα να βράζουν πολύ ώρα μέσα στο νερό γιατί μπορεί να χάσουν τις ιδιότητές τους. Αν θέλετε ένα πιο δυνατό αφέψημα, απλά αφήστε τα βότανα μέσα στο ζεστό νερό περισσότερη ώρα.

Η λοσιόν, παρασκευάζεται όπως το έγχυμα ή το αφέψημα αλλά χρησιμοποιείται εξωτερικά στο μέρος που χρειάζεται θεραπεία, με απαλές κινήσεις μασάζ, για να την απορροφήσει το δέρμα. Συνήθως ενδείκνυται σε περιπτώσεις δερματοπαθειών όπου χρησιμοποιούμε τη λοσιόν για να κάνουμε εντριβές στα σημεία που έχουν ανάγκη. Για να φτιάξουμε μόνοι μας μια λοσιόν μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε παραπάνω απο ένα βότανο.Το πιο διαδεδομένο βότανο που χρησιμοποιούμε ως βασικό συστατικό για να φτιάξουμε λοσιόν είναι το χαμομήλι, καθώς είναι γνωστό για τις μαλακτικές του ιδιότητες. Μία πολύ εύκολη και χρήσιμη λοσιόν κατά της τριχόπτωσης, μπορείτε να φτιάξετε και μόνοι σας, εάν ανακατέψετε 100 γρ. αφέψημα απο χαμομήλι, 200 γρ. άχρωμη χένα, 4 κουταλιές ελαιόλαδο (αν τα μαλλιά σας είναι πολύ λιπαρά μειώστε τις σε δύο) και ένα κρόκο αυγού. Απλώνετε τη λοσιόν στα μαλλιά σας πριν το λούσιμο και την αφήνετε για περίπου μισή ώρα. Μετά λούζεστε κανονικά…

Το εκχύλισμα βοτάνων γίνεται όταν βάλουμε φαρμακευτικά φυτά να μουλιάσουν σε νερό ή οινόπνευμα, τα συμπυκνώνουμε με εξάτμιση και τα φυλάξουμε σε γυάλινο μπουκαλάκι. Όταν θέλουμε να τα χρησιμοποιήσουμε ρίχνουμε ένα κουταλάκι του γλυκού σε ένα φλιτζάνι νερό.

Συνήθως χρησιμοποιούμε τα εκχυλίσματα απο αρωματικά βότανα για να φτιάξουμε λοσιόν και μάσκες προσώπου ανάλογα με τη συνταγή που ακολουθούμε. Θα μπορούσαμε για παράδειγμα να προσθέσουμε σε μία απλή λοσιόν, με βασικό συστατικό το χαμομήλι (100 γρ.), εκχύλισμα απο λεμόνι, που λευκαίνει την επιδερμίδα, και εκχύλισμα απο λεβάντα και γεράνιο, που εξισορροπούν τη λιπαρή επιδερμίδα (5 σταγόνες από κάθε εκχύλισμα είναι αρκετές). Επειδή το αποτέλεσμα θα είναι υγρής μορφής, μπορείτε να βρέξετε μια απαλή βαμβακερή πετσέτα και να την απλώσετε στο πρόσωπο για λίγη ώρα. Μετά ξεβγάζετε με άφθονο νερό, κατά προτίμηση χλιαρό. Εκχυλίσματα απο βότανα μπορείτε να βρείτε εύκολα στην αγορά αν δεν θέλετε να τα φτιάξετε, σε μαγαζιά με βιολογικά προϊόντα και όχι μόνο.

Το Βάμμα παρασκευάζεται όταν τοποθετήσουμε τα βότανά μας σε ένα μπουκάλι μαζί με οινόπνευμα, υπολογίζοντας περίπου την αναλογία 1:5, δηλαδή ένα μέρος βοτάνου σε 5 μέρη αλκοόλ. Τοοινόπνευμα βοηθάει στην ευκολότερη διάλυση και απορρόφηση των ενεργών συστατικών του φυτού, για αυτό και τα βάμματα είναι δραστικότερα και ισχυρότερα από τα εγχύματα ή τα αφεψήματα. Διατηρείται απο 2 έως 3 χρόνια φυλαγμένο σε γυάλινο, καλά κλεισμένο δοχείο, μακριά από ζέστη, φως και αέρα. Τα πιο συχνά βάμματα βοτάνων φτιάχνονται με βαλεριάνα, η οποία καταπραΰνει το νευρικό σύστημα χάρη στις αγχολυτικές της ιδιότητες. Η χρήση τους γίνεται με διάλυση του βάμματος σε ζεστό νερό, περίπου 15 σταγόνες. Τι καλύτερο για να χαλαρώσετε το βράδυ απο την κούραση, απο ένα ζεστό ποτήρι με βάμμα βαλεριάνας. Επειδή ίσως η μυρωδιά και η γεύση του να μη σας είναι ιδιαιτερα δελεαστικά, θα σας πρότεινα να προσθέσετε στο αφέψημά σας, κανέλα, γλυκάνισο ή τριμμένο τζίντζερ.

Ένας ακόμα διαδεδομένος τρόπος χρήσης των βοτάνων είναι η αλοιφή. Ο πιο εύκολος τρόπος για την παρασκευή της, είναι η χρησιμοποίηση βαζελίνης ή φυσικού κεριού από μέλισσες. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε βότανα ή συνδυασμούς βοτάνων, ανάλογα με τις χρήσεις που το θέλουμε, αλλά και έτοιμα βάμματα ή αιθέρια έλαια. Θα μοιραστώ μαζί σας μια εύκολη και δοκιμασμένη συνταγή για θερμικά εγκαύματα ελαφριάς μορφής. Θα χρειαστείτε 100 γρ. κερί μέλισσας ή καθαρό κερί, 300ml λευκά κρασί και 300ml κόκκινο κρασί, 50 γρ δενδρολίβανο, 50 γρ. Αχίλεα και 300ml ελαιόλαδο. Σιγοβράζετε σε ένα κατσαρολάκι τα βότανα και το κρασί για 15 λεπτά, ανακατεύοντας απαλά και στη συνέχεια αφαιρείτε τα βότανα. Έπειτα προσθέτετε το λάδι και, μόλις πάρει βράση, προσθέτετε και το κερί. Ανακατεύετε μέχρι να λιώσει το κερί και το αφήνετε σε χαμηλή φωτιά για 30 λεπτά για να εξατμιστούν τα υγρά. Αδειάζετε το μείγμα σε γυάλινο βαζάκι και αφείνετε το καπάκι ανοιχτό μέχρι να κρυώσει. Όταν σταθεροποιηθεί, θα πάρει χρώμα κίτρινο ή λευκό ανάλογα με το κερί που χρησιμοποιήσατε. Διατηρείται στο ψυγείο.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, κυρίως στην αρχαιότητα, έχουμε συναντήσει αναφορές κατά τις οποίες έδεναν βότανα πάνω στις πληγές των πολεμιστών με ένα ύφασμα για γρήγορη επούλωση. Αυτή η τεχνική ονομάζεται κατάπλασμα και χρησιμοποιείται για εξωτερική χρήση μόνο, κατ’ ευθείαν πάνω στο δέρμα, όπου τα δένουμε με ένα ύφασμα, για μερικά λεπτά, ανάλογα με τις οδηγίες για κάθε χρήση. Αν το φυτό έχει ήπια δράση το ακουμπάμε κατευθείαν στο δέρμα. Αν όμως έχει ερεθιστική ή όξινη δράση πρέπει να το απλώνουμε σε βαμβακερό ύφασμα, που θα ακουμπήσουμε μετά στο δέρμα μας για να ελαττώσουμε έτσι τη δράση του.

Ποιός δεν έχει ακουστά τα περίφημα μπάνια της Κλεοπάτρας με μέλι, γάλα και βότανα. Έτσι, ο τελευταίος τρόπος χρήσης των βοτάνων είναι το μπάνιο μέσα σε νερό με βότανα. Μία τεχνική που μας παραπέμπει στην αρωματοθεραπεία, γιατί εκτός απο το ότι επιτρέπει στις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών και βοτάνων να έχουν άμεση επαφή με το δέρμα μας, χαρίζει ένα υπέροχο φυσικό άρωμα σε όλο το σώμα ενώ ταυτόχρονα μας ξεκουράζει και μας χαλαρώνει.

Σε επόμενο άρθρο μας θα επανέλθουμε με τη χρήση των βοτάνων και των αιθέριων ελαίων στην “Αρωματοθεραπεία”, αλλά και με τρόπους που μπορούμε να βελτιώσουμε τη σωματική και ψυχική μας υγεία, εύκολα, γρήγορα και ανέξοδα.

Αυτή τη φορά θα σας προτείνω δύο ιστοσελίδες που μπορείτε να βρείτε τα πάντα για τα βότανα και κάτι παραπάνω…

Στην ιστοσελίδα http://www.votana.eu/ μπορείτε να βρείτε μια πλήρη λίστα με όλα τα βότανα. Υπάρχουν επιλογές αναζήτησης με βάση το όνομα του φυτού ή την πάθηση που έχετε, με αναλυτικές οδηγίες χρήσης ανά περίπτωση, καθώς επίσης και επιλογή για online αγορά!.. Θα βρείτε επίσης μυστικά ομορφιάς και έξυπνες συνταγές για υγεία και ευεξία.

Δε θα μπορούσα να παραλείψω την ιστοσελίδα http://www.cretanherbs.gr/ , της εταιρίας Cretan Herbs, γνωστή σε όλο τον κόσμο για τα κρητικά βότανα, στην οποία θα βρείτε πλήθος πληροφοριών, συμβουλές υγείας και στοιχεία επικοινωνίας…

Και αν νομίζετε πως θα σας άφηνα έτσι…κάνετε λάθος!…

Αν και οι αναφορές για τα συστατικά του μπάνιου της Κλεοπάτρας ποικίλουν, θα μοιραστώ μαζί σας την πιο διαδεδομένη συνταγή..

Αφού γεμίσετε τη μπανιέρα σας με πολύ ζεστό νερό, προσθέστε μία κούπα φρέσκο γάλα, ¼ της κούπας μέλι, 1 κούπα φρέσκα ή ½ κούπα αποξηραμένα ροδοπέταλα, 2 σταγόνες αιθέριο έλαιο και 2 σταγόνες αιθέριο έλαιο ροδόξυλο.. Θα βοηθήσει αν ανάψετε στο χώρο μερικά αρωματικά κεριά…

Καλή σας απόλαυση……

Μαρία Κοντογιάννη

nomika-epilekta.gr